Wznoszenie obiektów budowlanych zawsze wymaga odpowiedniego ich posadowienia i związania z gruntem w taki sposób, by wszystkie obciążenia były przenoszone prawidłowo, a cały obiekt zachowywał swoją stabilność. Dobór właściwego rodzaju fundamentowania, zaplanowania wszystkich niezbędnych instalacji czy prac związanych z zagęszczaniem gruntu są uwarunkowane dobrym zbadaniem podłoża i określeniem warunków geologicznych panujących na danym terenie.
Dzięki szczegółowemu sprawdzeniu rodzaju gruntu, sporządzeniu modelu jego mechaniki i reakcji na wykonywane prace, inwestor może zawczasu przygotować wymaganą przez obowiązujące prawo dokumentację geologiczną, a jednocześnie optymalnie dopasować planowane w ramach prac budowlanych działania. W związku z robotami budowlanymi regulacje prawne wymagają sporządzenia dokumentacji geotechnicznej albo geologiczno-inżynierskiej. Sprawdźmy, od czego jest uzależniony rodzaj potrzebnych opracowań i jaka jest specyfika dokumentacji przygotowywanej dla obiektów handlowych i przemysłowych.
Dlaczego potrzebna jest dokumentacja geotechniczna i geologiczno-inżynierska?
Badanie podłoża gruntowego przed realizacją różnych inwestycji budowlanych obejmuje zawsze kilka podstawowych etapów. Pierwszym z nich jest zawsze zgromadzenie danych na temat obszaru, na jakim będą wykonywane roboty oraz przygotowaniu projektu, który sprecyzuje zakres i rodzaj podejmowanych badań, zarówno laboratoryjnych, jak i terenowych. Po zebraniu potrzebnych informacji konieczna jest ich dokładna analiza, która pozwala na przedstawienie określonych zaleceń.
Badanie geotechniczne obejmują te inwestycje, przy których istotne są pojawiające się oddziaływania inżynierskie. Chodzi tu o wpływ, jaki wykonywane prace wywrą na grunt. W sytuacji, w której wymagane się również badania geotechniczno-inżynierskie ocenie poddawane są również oddziaływania, jakie grunt może wywierać na wznoszone obiekty, zarówno podczas prowadzenia robót, jak i w czasie ich eksploatacji.
Dokumentacja geotechniczna stanowi zawsze niezbędny element przygotowań do każdej inwestycji budowlanej. Przepisy rozszerzają jednak obowiązek sporządzanych opracowań o dokumentacje geologiczno-inżynierską w przypadkach szczególnych, tj. wówczas gdy na obszarze prowadzenia robót budowlanych panują nietypowe warunki geologiczne. Ten rodzaj dokumentów może więc być potrzebny np. na obszarach, gdzie jest lub było prowadzone wydobycie albo zdarzają się osuwiska.
Badania geotechniczne albo geologiczno-inżynierskie dotyczą warstw położonych na rozmaitej głębokości, w zależności od tego, jak będą posadowione same budowane obiekty lub związane z nimi instalacje. W przypadku budynków mieszkalnych zwykle jest to kilka metrów, budynki użytkowe, np. obiekty handlowe wymagają sprawdzenia gruntu na głębokości do około 10 metrów, a w przypadku budynków przeznaczonych do działalności przemysłowej jest to nawet do 30 metrów. Naturalnie wymagana głębokość zależy od panujących warunków i specyfiki planowanej inwestycji, w tym ilości kondygnacji podziemnych, charakteru prowadzonej w obiekcie działalności i potrzeb wynikających z wykonywania dodatkowych instalacji, np. podziemnych zbiorników czy rurociągów.
Jakie elementy powinny się znaleźć w dokumentacji geotechnicznej i geologiczno-inżynierskiej?
Przygotowanie dokumentacji geotechnicznej jest warunkowane przepisami Prawa budowlanego oraz Rozporządzeniem w sprawie geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych. W przypadku dokumentacji geologiczno-inżynierskiej w grę wchodzą regulacje Prawa geologicznego i górniczego, a także Rozporządzenie w sprawie projektów prac geologicznych oraz Rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie.
W ramach sporządzanego projektu budowlanego kluczowe jest zaliczenie obiektu do jednej z kategorii geotechnicznych, które określają jakie rozwiązania techniczne powinny być stosowane w przypadku konkretnej inwestycji. Wykonanie tego etapu jest wiec możliwe dopiero po wykonaniu badań geotechnicznych, a cała procedura wymaga współpracy między projektantem a przeprowadzającym badania podłoża.
Dokumentem, który jest sporządzany przy wszystkich inwestycjach, niezależnie od ich kategorii geotechnicznych jest opinia geotechniczna, która pokazuje użyteczność gruntów do prowadzenia poszczególnych robót. Jeśli teren został zaliczony do drugiej kategorii geotechnicznej, potrzebna będzie opinia geotechniczna, a także projekt geotechniczny. Dokumentacja badań musi zawierać wyniki uzyskane podczas badań terenowych oraz dane uzyskane w trakcie prowadzenia badan laboratoryjnych wraz z ich oceną. W projekcie geotechnicznym powinny się znaleźć dane dotyczące nośności gruntu, możliwości jego osiadania, a także przewidywanie co do zmian, jakie mogą na danym terenie następować. Konieczne będą również zalecenia co do fundamentowania oraz wskazanie, w jaki sposób na obiekt będą oddziaływać wody gruntowe oraz rozwiązania, które pozwolą zabezpieczyć obiekt przed tymi wpływami.
W przypadku zaliczenia inwestycji do trzeciej kategorii geotechnicznej, poza wymogami obowiązującymi przy obiektach znajdujących się w drugiej, konieczna będzie również dokumentacja geologiczno-inżynierska. W tym opracowaniu muszą się znaleźć m.in. graficzne przedstawienia terenu i panujących na nim warunków w postaci map, przekrojów oraz tabel. Dokumentacja zawiera także np. opis budowy danego terenu wraz z możliwymi na nim zjawiskami geodynamicznymi, mechaniczne i fizyczne własności podłoża wraz z warunkami hydrogeologicznymi. Konieczne jest ponadto umieszczenie wymagań technicznych dotyczących inwestycji oraz określenie mogących zachodzić w jej obrębie oddziaływań.
